Produkcja pierwotna, dostawy bezpośrednie
Rejestracja i zatwierdzenie
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Żaganiu przypomina o obowiązku rejestracji w Państwowej Inspekcji Sanitarnej działalności rolniczej, w tym działalności polegającej m.in. na produkcji oraz wprowadzaniu żywności do obrotu na placu targowym, sprzedaży płodów rolnych do kolejnych ogniw łańcuch żywnościowego (pośrednicy, hurtownicy, zakłady produkcyjne itp.).
Wnioski należy składać do właściwych państwowych powiatowych inspektorów sanitarnych dla miejsca działalności rolniczej. Rejestracja (zatwierdzanie i/lub wpis zakładów) odbywa się poprzez złożenie wniosku na urzędowym formularzu.
Wynika to z aktualnie obowiązujących przepisów prawnych, tj. art. 61 i 63 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tj. Dz. U. z 2018 poz. 1541 z późn. zm.).
Nie ma obowiązku rejestracji dla żywności produkowanej, przetwarzanej i przechowywanej w gospodarstwie domowym na potrzeby własne oraz do własnego spożycia w tym gospodarstwie.
Istnieją dwa rodzaje wniosków:
Wniosek o wpis do rejestru zakładów;Wniosek o zatwierdzenie i wpis do rejestru zakładów.
Wniosek składają rolnicy prowadzący działalności w zakresie:
dostaw bezpośrednich (produkcja małych ilości surowców do konsumenta lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta, np. sprzedaż przez rolnika małej ilości płodów rolnych na targu),gospodarstw agroturystycznych,produkcji pierwotnej (oznacza produkcję, uprawę lub hodowlę produktów podstawowych bez prowadzenia sprzedaży, w tym zbiory, dojenie i hodowlę zwierząt gospodarskich przed ubojem. Oznacza także łowiectwo i rybołówstwo oraz zbieranie runa leśnego).
We wniosku należy określić m.in. rodzaj i zakres działalności, która ma być prowadzona w tym rodzaj żywności, która ma być przedmiotem produkcji lub obrotu. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie o wpisie do ewidencji gospodarstw rolnych (numer gospodarstwa ARMIR).
Wpis zakładu do rejestru nie podlega opłacie. Natomiast zgodnie z art. 103 ust. 4 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, kto prowadzi działalność w zakresie produkcji lub obrotu żywnością bez złożenia wniosku o wpis do rejestru zakładów (...), podlega karze pieniężnej.
Produkcja pierwotna
Produkcja pierwotna (lub podstawowa) oznacza uprawę roślin lub chów i hodowlę zwierząt w celu pozyskania tzw. produktów pierwotnych. Produkcja pierwotna obejmuje także łowiectwo, rybołówstwo i zbieranie runa leśnego.
Do produktów pierwotnych zaliczamy produkty:
pochodzenia roślinnego, czyli zboża, owoce, warzywa, zioła, grzyby hodowlane,pochodzenia zwierzęcego, czyli jaja, surowe mleko, miód, produkty rybołówstwa,zbierane w ich naturalnym środowisku (rosnące w warunkach naturalnych), zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego, czyli grzyby, jagody, ślimaki itp.
Produkcja pierwotna obejmuje działalność na poziomie gospodarstw lub na podobnym poziomie obejmującą m.in. produkcję, hodowlę i uprawę produktów roślinnych, jak również ich transport wewnętrzny, magazynowanie i postępowanie z produktami (bez znaczącej zmiany ich charakteru) w gospodarstwie i ich dalszy transport do zakładu przetwórczego.
Podstawowe wymagania dla produkcji pierwotnej określa załącznik I Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 852/2004 z dnia 29.04.2004r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. U. UE L 139 z dnia 30 kwietnia 2004r.). W treści ww. załącznika określono ogólne przepisy higieny dla produkcji podstawowej i powiązanych działań.
Sprzedaż bezpośrednia
Sprzedaż bezpośrednia to sprzedaż małych ilości surowców, czyli produktów produkcji pierwotnej do konsumenta końcowego lub lokalnego zakładu detalicznego bezpośrednio zaopatrującego konsumenta końcowego. Dostawcami bezpośrednimi są zatem producenci małych ilości żywności nieprzetworzonej pochodzenia roślinnego, sprzedawanej konsumentowi finalnemu, tj. osobom indywidualnym, np. na targowiskach, placach targowych, w bramach własnych gospodarstw rolnych, handlu obwoźnym, jak również lokalnym sklepom i zakładom gastronomicznym (restauracje, bary, stołówki szkolne i inne).
Dostawy bezpośrednie nie dotyczą produktów pierwotnych wprowadzanych do obrotu przez zakład podmiotu działającego na rynku w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.
Na podstawie art. 68 ust. 2 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia zostało wydane rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 200 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 774). Rozporządzenie to określa zakres działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich środków spożywczych, w tym wielkość i obszar dostaw bezpośrednich oraz szczegółowe wymagania higieniczne dla działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich żywności.
Obowiązki producentów żywności na etapie produkcji podstawowej
Gospodarstwa działające na rynku spożywczym prowadzące produkcję pierwotną roślinną, a także działające w ramach dostaw bezpośrednich podlegają nadzorowi Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Nadzór obejmuje m.in. obowiązek rejestracji działalności, proporcjonalnego do zagrożeń i skali dokumentowania produkcji, przestrzegania zasad higieny, poświadczenia stanu zdrowia personelu i jakości używanej wody.
Mając na względzie oczekiwania społeczne zgłaszane m.in. przez organizacje rolnicze oraz w celu ułatwienia stosowania ww. przepisów, a także ze względu na to, że dotychczas nie zostały opracowane krajowe wytyczne w tym zakresie zgodnie z przepisami art. 8 rozporządzenia nr 852/2004 w Głównym Inspektoracie Sanitarnym opracowane zostały: Wytyczne Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej przy produkcji żywności niezwierzęcego pochodzenia w warunkach domowych z wykorzystaniem surowców roślinnych z własnych upraw.
Wytyczne Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej
Na co należy zwrócić szczególną uwagę przy produkcji i sprzedaży bezpośredniej?
Pomieszczenia
Pomieszczenia należy zabezpieczyć przed dostępem szkodników. Ściany, posadzki, sufity, drzwi i okna powinny być w dobrym stanie technicznym oraz łatwe do czyszczenia i dezynfekcji. Okna i drzwi powinny być szczelne. W miejscach prowadzenia sprzedaży bezpośredniej należy zapewnić:
wyodrębnione miejsce na sprzęt i środki do czyszczenia i dezynfekcji;co najmniej jedną umywalkę przeznaczoną do mycia rąk, z ciepłą i zimną wodą, zaopatrzoną w środki do mycia rąk i ich higienicznego suszenia;toaletę spłukiwaną wodą, której drzwi wejściowe nie otwierają się bezpośrednio do pomieszczenia, w którym znajdują się produkty pochodzenia zwierzęcego, wyposażoną w naturalną lub mechaniczną wentylację, lubtoaletę spłukiwaną wodą, zlokalizowaną w pobliżu miejsca produkcji lub miejsca prowadzenia sprzedaży bezpośredniej oraz wyposażoną w naturalną lub mechaniczną wentylację.
Mycie i dezynfekcja
Miejsca prowadzenia sprzedaży bezpośredniej wymagają starannego czyszczenia i dezynfekcji. Stanowiska do mycia i przygotowania produktów do sprzedaży powinny się znajdować w miejscu wydzielonym i oddalonym od umywalek do mycia rąk. Dezynfekcja drobnego sprzętu, w tym noży, powinna być przeprowadzana w wodzie, w temperaturze nie niższej niż 82°C lub przy użyciu innej metody zapewniającej podobny skutek.
Sprzęt
Instalacje, urządzenia i sprzęty mające kontakt z produktami żywnościowymi powinny być:
wykonane z materiałów wykluczających możliwość zanieczyszczenia tych produktów,utrzymywane w dobrym stanie technicznym.
Jak poruszać się w przepisach?
Produkcja produktów pochodzenia zwierzęcego do sprzedaży bezpośredniej:
Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 30 września 2015 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do sprzedaży bezpośredniej (tj. Dz. U. 2015 poz. 1703)
Dostawy bezpośrednie:
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. 2007 nr 112 poz. 774).
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegających urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 106, poz. 730).
Przepisy sanitarne:
Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30 kwietnia 2004r., str. 1).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności.
Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (tj. Dz. U. z 2018 poz. 1541 z późn. zm.).
Wnioski do pobrania
